Fotoğrafçılıkta denge kurmayı bilmek, başarılı fotoğraflara ulaşmak için kilit noktalardan biridir.
İyi bir fotoğraf elde etmek için uygulayabileceğiniz onlarca kompozisyon kuralı ve kullanabileceğiniz onlarca estetik unsur vardır; üçler kuralı, altın oran, çizgiler, şekiller, negatif boşluk, simetri, doku... İşin aslı başarılı bir fotoğraf elde etmek için gereken özelliklerin uzun bir listesi çıkarılabilir ancak bunların tümü bir fotoğrafta bulunsa dahi o fotoğraf etkileyici olmayabilir.
Bu noktada her fotoğrafçının bilmesi , öğrenmesi ve uygulaması gereken en baskın unsurlardan biri ''denge''dir.
Fotoğrafta Denge Nedir?
Fotoğraf çekerken bir karar veririz. Bu karar kompozisyonumuza dahil etmeyi yada çıkarmayı seçtiğimiz öğelerden ve kadrajda olan yerleşimlerinden oluşur. İnsan beyni görsel uyumu, içgüdüsel olarak algılar ve fark eder. Bir fotoğrafı diğerlerinden daha çok beğenmemizin genel olarak sebebi budur. Dengeli bir fotoğraf ise görsel uyum yaratarak bu beğeni duygusunu tetikler.
Fotoğrafta denge; kadrajdaki öğelerin eşit görsel ağırlıkta düzenlenmesiyle elde edilir. Bir öğrenin görsel ağırlığı dikkat çekmesi ile doğru orantılıdır. Örneğin fotoğrafta ön planda, daha büyük, daha parlak bir öğe, diğerlerine oranla daha fazla dikkat çeker. Bu şekilde aslında fotoğrafçı görüntünün odak noktasını belirler.
Fotoğrafta Denge Nasıl Elde Edilir?
Fotoğrafta denge elde etmek için uygulayabileceğiniz 5 temel teknik vardır.:
1. Simetrik Denge
Simetrik ya da Formal denge en sık kullanılan teknik ve fotoğrafta denge oluşturmanın en hızlı yöntemlerindendir. Denge yalnızca simetri ile sağlanmaz fakat simetrik fotoğraflar genelde hep dengelidir.
Simetrik kompozisyonda; kadrajı ortadan ikiye böldüğünüzde iki taraf hemen hemen aynı görünür. Yani fotoğrafın alt-üst ya da sağ-sol bölümü ayna görüntüsü gibi benzer olmaktadır. Bu sebeple simetrik kompozisyonlarda genelde konu kadrajın orta noktasındadır.
2. Asimetrik Denge
Asimetrik ya da informal denge kurarken genelde konu merkez dışında bir noktaya yerleştirilir. Örneğin üçler kuralı uygulanarak çekilmiş bir fotoğraf asimetrik dengeye örnek verilebilir.
Asimetrik denge elde etmek simetrik dengeye göre daha zorlayıcı olabilir ancak pratik yaptıkça kolaylaşacaktır. Burada dikkat etmeniz gereken en önemli şey; kadraja alacağınız diğer öğelerin de dengeyi bozmamasıdır.
Asimetrik denge yaratırken konunuzu merkezden uzağa yerleştirerek başlayabilirsiniz. Daha sonra ana konunuzun, çevresindeki öğelerle olan ilişkisini, mesafesini ve ağırlığını inceleyip, dengeli şekilde düzenleyebilirsiniz.
3. Renk Dengesi
Renk dengesi fotoğrafta kullanılan renkler üzerinden ilerleyerek elde edilir. Bu teknik aynı zamanda asimetrik dengenin bir parçasıdır.
Parlak ve canlı renkler, nötr ve pastel renklere göre daha dikkat çekidir. Örneğin soluk renklerin arasında canlı kırmızı bir elma tüm odağı toplayacaktır.
Ya da kadrajın tümü nötr renk ise parlak renkte bir konuyu kompozisyona yerleştirmek renk dengesi kurmayı sağlayacaktır.
4. Ton Dengesi
Ton dengesi renk dengesine benzerdir. Burada fark ayrımın ve dengenin tonlar ile sağlanmasıdır ve özellikle siyah beyaz fotoğraflar için idealdir.
Koyu tonlar açık tonlara göre fotoğrafta daha ağır bir görselliğe sahiptir. Örneğin karla kaplı bir yol üzerinde yürüyen siyah ceketli bir adam tüm dikkati üzerine çekecektir.
5. Kavramsal Denge
Kavramsal denge fotoğrafta elde etmesi en zor tür olabilir çünkü fiziksel bir dayanak yerine daha çok düşünsel ve felsefi bir yaklaşım gerektirir.
Kavramsal dengeli bir kompozisyonda karşıt iki fikir olması gerekir ve bunlar anlamsal olarak birbirini tamamlar. Örneğin modern bir plazanın önünden, at arabasıyla geçen biri kavramsal bir zıtlık yaratır.
Dengeli Bir Fotoğraf nasıl Çekilir?
Kompozisyonunuzda denge yakalamak ve dengeli bir fotoğraf elde etmek istiyorsanız bu konuda biraz kendinizi geliştirmeniz gerekiyor. Aynı zamanda sağlam bir temel fotoğrafçılık bilgisine sahip olmanız; doğru ayarları yapmak (Diyafram-Enstantane-ISO İlişkisi), istediğiniz etkiyi vermek için alan derinliğini (Alan Derinliği nedir?) kontrol etmek gibi fotoğrafınızın temelini oluşturacak unsurlar için önemlidir.
Fotoğrafın temel prensiplerini, kompozisyon kurallarını, estetik öğeleri ve çok daha fazlasını öğrenerek kendinizi fotoğrafçılıkta geliştirmek isterseniz bu eğitimi inceleyebilirsiniz:
Doğrudan makinenizi ya da telefonunuzu çıkarıp çekim yapmak yerine önce çevrenizi gözlemlemeyi deneyin çünkü yukarıda da söylediğimiz gibi fotoğraf çekmek aslında bir karar verme işidir. Bu gözlemi yaptıktan sonra istediğiniz etkiyi analiz edin ve kadrajınızdaki öğeleri düzenleyin. Bunları yapmaya çalıştıkça daha iyi fotoğraflara ulaşacağınıza emin olabilirsiniz.